نشست تخصصی لزوم سیاست گذاری جنسیت محور در حوزه آسیب های اجتماعی

روز شنبه ۱۲ مهرماه سال جاری، نشست تخصصی «لزوم سیاست‌گذاری جنسیت در حوزه آسیب‌های اجتماعی» با حضور بابک نگاهداری رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، دکتر زهرا بهروز آذر معاونت زنان و خانواده رئیس‌جمهور، زهرا خدادادی رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، جمعی از محققان و کارشناسان حوزه زنان و خانواده از جمله زهرا صدر مدیر واحد زنان جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، دکتر افسانه توسلی دانشیار گروه مطالعات زنان و خانواده دانشگاه الزهرا و فاطمه عظیم‌بیگ کارشناس مرکز تحقیقات کنترل دخانیات در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی «جمعیت»، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در این نشست اظهار کرد: رهبر معظم انقلاب الگویی را تحت عنوان الگوی سوم زن را مطرح کردند.  ایشان در کنار نقش مادری به نقش‌آفرینی اجتماعی زن هم باور دارند. سران سه قوه هم بسیار با مسائل زنان و رفع دغدغه‌های آنان همراه هستند.

نگاهداری، بابیان اینکه حکمرانی پیچیده است اما توان و ظرفیت شبکه زنان هم بالا است، ادامه داد: مدیریت زنان به دلیل سلامت، ظرافت و جزئی‌نگری در برخی حوزه‌ها، از مدیریت مردانه موفق‌تر است. پس باید آن حوزه‌ها را شناسایی و ظرفیت‌ها  حوزه زنان را به آن سمت هدایت کنید.

زهرا بهروز آذر در این نشست بیان کرد:  ما در دنیا جزو معدود کشورهایی هستیم که موضوع زنان و خانواده در قانون اساسی مورداشاره و تأکید قرارگرفته است.  در اصل ۱۰ قانون اساسی تأکید شده که خانواده اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی است. همه قانون‌گذاری‌ها باید به نحوی باشد که به تشکیل و تقویت خانواده کمک کند.

معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور، ادامه داد: در اصل ۲۰ قانون اساسی هم مطرح می‌شود که همه مردم تحت حمایت یکسان قانون و مقررات قرار دارند. در اصل ۲۱ هم اصل زنان است به‌صورت تخصصی درباره رفع موانع شکوفایی زنان اشاره‌شده و به‌طور خاص به زنان سرپرست خانوار اشاره‌شده است.

وی ادامه داد: در سیاست‌های کلی هم ما سیاست‌های کلی خانواده راداریم  و در برنامه‌های توسعه هم به مسائل زنان توجه شده و در برنامه هفتم ما چند بند به زنان اختصاص پیداکرده است. این نشان‌دهنده اهمیت خانواده برای حکمرانان کشور است.

زهرا خدادادی رئیس فراکسیون زنان و خانواده مجلس هم در این نشست با اشاره به اهمیت سیاست‌گذاری در حوزه زنان از منظر اجتماعی، علمی و فقهی گفت: وقتی این سخنان را می‌گوییم برخی فکر می‌کنند ما بر اساسی دیدگاه‌های فمینیستی این مسائل را مطرح می‌کنیم درحالی‌که در دین خود بر در پیش گرفتن کرامت در مواجه با زنان تأکید شده است.

فاطمه محمدی، مدیر گروه آسیب‌های اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس، نیز در این نشست با انتقاد از عدم توجه کافی به جنسیت در سیاست‌گذاری‌های حوزه آسیب‌های اجتماعی گفت: متأسفانه در ارائه خدمات به آسیب‌دیدگان اجتماعی، مسئله جنسیت را آن‌گونه که باید دخیل و پررنگ ندیده‌ایم و سیاست‌گذاری‌مان را بر همین مبنا پیش نبرده‌ایم.

وی با اشاره به مشکل بودجه‌ریزی در این حوزه افزود: ما در تخصیص اعتبار و بودجه‌ریزی به‌هیچ‌وجه جنسیت را در نظر نگرفته‌ایم. وقتی می‌گوییم بودجه آسیب‌های اجتماعی، حتی در تفسیر و اجرا بازهم تفکیک اعتباری نداریم.

وی عنوان کرد: خدماتی که ارائه می‌کنیم اصلاً در مسیر توانمندسازی زنان نیست. مسئله اصلی ما در آسیب‌های اجتماعی، عدم توانمندی فرد آسیب‌دیده است، اما خدمات فعلی صرفاً به نگهداری موقت افراد محدودشده است.

محمدی خاطرنشان کرد: ما مواردی داریم که ۵ بار، ۱۰ بار و حتی ۲۰ بار به این چرخه معیوب بازمی‌گردند؛ یعنی فرد به مراکز ماده ۱۶ بازمی‌گردد. این نشان می‌دهد کل چرخه ما ناتوان است و ما برنامه‌ای برای حوزه توانمندسازی نداشته‌ایم.

وی از آماده‌سازی گزارش‌های سیاستی در این زمینه خبر داد و گفت: پژوهش‌های ما کاملاً مسیر ریل‌گذاری را می‌تواند برای مسئولان مشخص کند. قطعاً برخی قوانین نیاز به اصلاح دارند و شاید نیاز باشد تغییراتی ایجاد کنیم و جنسیت را به‌عنوان ملاک اصلی در نظر بگیریم.

فرحناز خسروشاهی،مشاور امور زنان و خانواده قوه قضاییه،با اشاره به ظرفیت‌های قانونی موجود گفت: ما در بعد قانون‌گذاری، قانون در حوزه زنان کم نداریم؛ مثلا در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، تسهیلات زیادی در نظر گرفته‌شده است اما اعتقادم این است که ما در بحث اجرا ضعیف عمل می‌کنیم.

فاطمه بهرام‌آبادیان، روان‌شناس و عضو هیئت‌علمی دانشگاه، به تشریح دقیق وضعیت آسیب‌های اجتماعی پرداخت و گفت: در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی با محوریت اعتیاد، اگرچه آمارها حاکی از آن است که تنها ۱۰ درصد از جمعیت آسیب‌دیده را زنان تشکیل می‌دهند، اما این امر به معنای عدم نیاز به برنامه‌ریزی تخصصی برای این قشر نیست.

دکتر مینا آبادیان روانشناس و عضو هیات علمی دانشگاه،  نیز در این نشست در مورد اعتیاد که مادر تمام آسیب اجتماعی است صحبت کرد  و گفت: اگر زن آسیب ببیند، بنیان خانواده پاشیده می‌شود.

وی همچنین در ادامه درباره خشونت صحبت کرد و گفت که خشونت کلمه تخصصی و علمی روانشناسی است و درباره این کلمه بحث زیاد است.

دکتر توسلی در ادامه بحث با اشاره به اینکه در بررسی کلیه آسیب‌های اجتماعی در مورد زنان باید سه سطح فرهنگی، اقتصادی و فردی-اجتماعی را در نظر گرفت، تأکید کرد که دخانیات معضلی است که گرچه ازنظر شدت عارضه کم‌اهمیت به نظر می‌رسد، اما گستردگی، عادی‌سازی و هنجارمندی آن در میان جمعیت زنان و دختران جوان به‌مثابه الگوی موفقیت و استقلال، لزوم توجه و سیاست‌گذاری در این حوزه را می‌طلبد.

مدیر واحد زنان جمعیت بابیان این‌که در چنین نشست تخصصی با محوریت سیاست‌گذاری جنسیت‌محور در حوزه آسیب‌های اجتماعی، تمرکز بر افزایش رشد صعودی و کاهش سن شروع مصرف دخانیات در میان نوجوانان و زنان مسئله قابل تاملی است، عنوان کرد: مصرف دخانیات باعث عدم سلامت نسل فعلی و نسل اتی می شود.

وی افزود: با توجه به کاهش نرخ باروری و افزایش سن ازدواج “دخانیات” به‌عنوان یک عامل پنهان اما مؤثر در بحران جمعیت شناخته می‌شود، زیرا تأثیرات دخانیات در زنان و مردان احتمال ناباروری را افزایش می‌دهد.

**چندین پیشنهاد جهت کاهش آسیب های ناشی از مصرف دخانیات( که دروازه ورود به اعتیاد است ) ارائه می‌شود که به شرح ذیل است:

۱.نیاز به تحلیل ریشه‌های اجتماعی و روانی مصرف دخانیات است

– با توجه به علل و عوامل مصرف دخانیات بر استراتژی‌های جایگزین برای دختران مانند شادکامی، مدیریت اوقات فراغت و ترویج رفتارهای سالم، امکانات ورزشی در دانشگاه و مدارس و …

– بررسی فشارهای اجتماعی، استرس‌های خانوادگی

– نقش رسانه‌ها جهت عادی‌سازی مصرف دخانیات (نمایش خانگی، صداوسیما و سینما) زنان به‌راحتی سیگار مصرف می‌کنند

– تأثیر الگوهای زنانه در فضای مجازی و تبلیغات، گرایش به مصرف دخانیات در زنان افزایش‌یافته است.

۲. نقد سیاست‌های موجود و خلأهای قانونی

– نبود سیاست‌های پیشگیرانه با رویکرد جنسیت‌محور

– ضعف در اجرای قانون جامع کنترل ومبارزه ملی با دخانیات مصوبه سال ۱۳۸۵ در مجلس شورای اسلامی که اقای دکتر محمد رضا مسجدی دبیر کل این جمعیت در تدوین این قانون مشارکت داشتند.

۳. پیشنهاد سیاست‌های پیشگیرانه و حمایتی

– طراحی برنامه‌های آموزشی در مدارس، دانشگاه با تمرکز بر دختران

– در مراکز مشاوره قبل از ازدواج، اشاره‌ای به مضرات دخانیات و دود تحمیلی ان در دوران بارداری شود. در مطب پزشکان زنان، پیامدهای منفی دخانیات در زنان باردار، جنین، نوزاد به‌صورت ویدئو، ابزارهای دیجیتالی، نوشتاری، تصویری نهادینه شود

 – تدوین کمپین‌های فرهنگی با مشارکت زنان تأثیرگذار و هنرمندان که بسیار مؤثر می‌باشند.

۴. تقویت نقش زنان در سیاست‌گذاری

– مشارکت فعال زنان در تدوین قوانین مرتبط با سلامت اجتماعی. ایجاد کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های ده‌گانه زندگی و آموزش انواع فرزند پروری برای والدین، زنان شاغل… جهت برخورد صحیح با فرزندان. (زیرا در ریشه‌یابی و تحلیل RCA در نوجوانان، مشخص می‌شود چگونه به سیگار کشیدن پناه بردند (

– حمایت از پژوهش‌های جنسیت‌محور در حوزه آسیب‌های اجتماعی ازجمله (حوزه زنان و دخانیات) جمعیت مبارزه با دخانیات سازمان مردم‌نهاد، ۲ مجوز از وزارت بهداشت و وزارت علوم دارد و دارای  ۳۵ مقاله چاپ‌شده ۱۰ مقاله در حوزه زنان و دخانیات است.

 – دعوت از زنان باتجربه ترک دخانیات برای الگوسازی سازی

منبع خبر:
https://rc.majlis.ir/fa/news/show/1846642/