همان‌طور که در حدیث شریف آمده است: «الدُّعاءُ سِلاحُ الْمُؤْمِنِ» (دعاء، سلاح مؤمن است). در دنیای امروز، داشتن برنامه صحیح فکری، رفتاری و اخلاقی، یک ضرورت است. بدون این سلاح، در برابر هجمه‌های فکری، اخلاقی و عملی، بازنده خواهیم بود.
به گزارش روابط عمومی «جمعیت»،در آستانه هفته سلامت به مطلبی که توسط حجت الاسلام علیرضا رباطیان مدیر واحد ارتباط با حوزه علمیه، ائمه جمعه و جماعات جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران با تأکید بر آموزه‌های حیات‌بخش اسلام و بررسی اهمیت سلامت در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی تهیه شده است، می پردازیم.
سلامت، گوهری گران‌بهاست که در اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا» (اعراف: ۳۱)؛ بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید. این آیه، به ما درس اعتدال در تمام شئون زندگی، از جمله تغذیه، بهداشت و سبک زندگی سالم را می‌دهد.
اصول سه‌گانه سلامت
اصول اساسی سلامت، بر سه رکن اصلی استوار است:
۱-تغذیه صحیح: انتخاب مواد غذایی سالم و مغذی، پرهیز از غذاهای فرآوری شده و ناسالم و رعایت اعتدال در مصرف غذا، اطلاعات و توصیه‌های فراوانی در این حوزه ارائه می‌شود، اما تأکید بر اهمیت تغذیه مناسب، همچنان ضروری است.
۲-تحرک لازم: انجام فعالیت‌های بدنی منظم و متناسب با شرایط جسمی که به تقویت عضلات، بهبود عملکرد قلب و عروق و کاهش استرس کمک می‌کند. اهمیت ورزش و تحرک، همواره مورد تأکید قرار دارد.
۳-تنفس صحیح: این رکن، اغلب نادیده گرفته می‌شود، اما یکی از مهم‌ترین عوامل در حفظ سلامت است. تنفس صحیح، به دریافت اکسیژن کافی و دفع مواد زائد از بدن کمک می‌کند. در دنیای آلوده امروز، با چالش‌های متعددی در این زمینه مواجهیم. آلودگی هوا، مواد شیمیایی مضر و عادت‌های ناسالم مثل استعمال دخانیات، کیفیت هوای تنفسی را به‌شدت کاهش می‌دهند.
اهمیت تنفس صحیح
تنفس صحیح، کلید سلامت و شادابی است. اکسیژن کافی، سوخت مغز و تمام سلول‌های بدن را تأمین می‌کند. کمبود اکسیژن، می‌تواند منجر به خستگی، کاهش تمرکز و اختلالات حافظه شود. علاوه بر آلودگی هوا، استعمال دخانیات نیز به‌شدت بر کیفیت تنفس و سلامت ریه‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. دود تنباکو حاوی هزاران ماده شیمیایی سمی است که به ریه‌ها آسیب می‌رساند و مشکلات تنفسی عدیده‌ای را به دنبال دارد.
راهکارهایی برای بهبود تنفس
اجتناب از آلودگی: تلاش برای دوری از مناطق آلوده، استفاده از ماسک‌های تنفسی در صورت لزوم و پیگیری شاخص‌های آلودگی هوا.
تنفس عمیق و آگاهانه: انجام تمرینات تنفسی منظم، مانند تنفس دیافراگمی که به افزایش ظرفیت ریه‌ها و بهبود اکسیژن‌رسانی کمک می‌کند.
فضای سبز و پاکیزه: گذراندن وقت در فضاهای سبز و پردرخت که به تصفیه هوا و بهبود کیفیت تنفس کمک می‌کند.
رایحه‌درمانی: استفاده از رایحه‌های طبیعی و خوشایند، مانند اسانس‌های گیاهی که می‌توانند به آرامش، بهبود خلق‌وخو و عملکرد بهتر مغز کمک کنند.
ترک دخانیات: قطع کامل مصرف دخانیات، یکی از مهم‌ترین اقدامات برای بهبود کیفیت تنفس و سلامت کلی بدن است.
اکسیژن: اکسیژن کافی، برای عملکرد صحیح مغز و خون ضروری است. کمبود اکسیژن، می‌تواند منجر به خستگی، کاهش تمرکز و اختلالات حافظه شود. در مقابل، دریافت اکسیژن کافی، باعث افزایش انرژی، بهبود عملکرد مغز و تقویت سیستم ایمنی می‌شود.
بعد فکری: در دنیای پر از شبهه و اطلاعات نادرست، داشتن تفکر نقادانه و آگاهی از حقایق، ضروری است. باید مسلح به دانش و بصیرت باشیم تا از گمراهی و انحراف فکری مصون بمانیم.
بعد رفتاری: رفتارهای ما، بازتاب تفکر و باورهای ماست. داشتن رفتارهای صحیح و پرهیز از گناهان، موجب استحکام شخصیت و صلابت در برابر وسوسه‌ها می‌شود. مسلح بودن به اخلاق و رفتار شایسته، ما را در برابر انحرافات رفتاری حفظ می‌کند.
بعد عملی: عملکرد ما، تجلی فکر و رفتار ماست. داشتن برنامه و هدف در زندگی، و عمل به آن، ما را به سمت کمال و پیشرفت هدایت می‌کند. مسلح بودن به عمل شایسته و تلاش مستمر، ما را به اهدافمان نزدیک‌تر خواهد کرد.
فرهنگ سلامت
سبک فرزند پروری سالم، نقشی حیاتی در سلامت نسل آینده دارد. تربیت فرزندانی سالم، آگاه و مسئولیت‌پذیر، نیازمند آگاهی از اصول تربیتی صحیح، ایجاد محیطی امن و حمایتگر و آموزش مهارت‌های زندگی است. در این میان، توجه به‌سلامت جسمی و روانی کودکان و نوجوانان و محافظت از آن‌ها در برابر آسیب‌های اجتماعی، ازجمله دخانیات، مواد مخدر و فضای مجازی ناسالم، ضروری است.
تهاجم فرهنگی، یکی از بزرگ‌ترین تهدیدها برای سلامت جامعه است. دشمنان با ابزارهای مختلف، ازجمله تبلیغات فریبنده دخانیات و مواد مخدر، به دنبال تخریب بنیان‌های سلامت هستند. ما باید با افزایش آگاهی، تقویت بنیان خانواده و آموزش مهارت‌های سواد رسانه‌ای، در برابر این تهاجم ایستادگی کنیم.
راهکارهای عملی
آموزش و آگاهی‌رسانی: برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی در مورد مضرات دخانیات، سبک زندگی سالم، و سواد رسانه‌ای برای همه اقشار جامعه.
تقویت برنامه‌های پیشگیری: اجرای برنامه‌های پیشگیری از مصرف دخانیات در مدارس، دانشگاه‌ها و محیط‌های کاری.
مبارزه با تبلیغات دخانیات: مقابله با تبلیغات مستقیم و غیرمستقیم دخانیات در فضای مجازی و رسانه‌ها.
حمایت از ترک دخانیات: ارائه خدمات مشاوره و ترک دخانیات به‌صورت رایگان و در دسترس.
تسهیل دسترسی به اطلاعات: ایجاد وب‌سایت‌ها و کانال‌های اطلاع‌رسانی معتبر و به‌روز در مورد سلامت و مبارزه با دخانیات.
همکاری بین بخشی: ایجاد هماهنگی و همکاری بین سازمان‌ها و نهاده‌ای دولتی و غیردولتی در زمینه سلامت و مبارزه با دخانیات.
داشتن برنامه‌ای جامع در سه بعد فردی، خانوادگی و اجتماعی، کلید پیروزی در این نبرد است. این برنامه، به ما قدرت می‌دهد تا از سلامت خود محافظت کنیم و در برابر چالش‌های دنیای امروز، مقاوم باشیم.
نتیجه‌گیری
در هفته سلامت، بیایید با آگاهی از اصول سه‌گانه سلامت (تغذیه، تحرک، تنفس)، با تقویت برنامه زندگی‌مان در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی و با توسل به سلاح دعا و معنویت، به‌سوی سلامتی پایدار گام برداریم و در این مسیر، الگویی برای دیگران باشیم.
تهیه و تنظیم حجت الاسلام علیرضا رباطیان– مدیر واحد ارتباط با حوزه علمیه، ائمه جمعه و جماعات جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران
