شعار امسال هفته سلامت، ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
هر فردی به خدمات سلامت نیاز دارد و تعدادی از افراد در زمان نیاز به راحتی می‌توانند به این خدمات دسترسی داشته باشند. ولی هم اکنون تعداد زیادی از انسانها به خدمات سلامتی دسترسی ندارند و مجبورند بین خدمات سلامت و سایر نیازهای روزانه‌شان (مانند غذ ا، لباس، و حتی مسکن) یکی را انتخاب کنند. بنابراین پوشش همگانی سلامت و دریافت خدمات مورد نیاز سلامت توسط همه افراد جامعه بدون موانع، از ضروریات است. تحقق این موضوع مصداق عملی شعار “جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر” است.
با توجه به تأکید ویژه اسناد حقوق بشر بهداشت و سلامت از حقوق اولیه افراد است. میثاق حقوق اقتصادي، اجتماعی و فرهنگی، نیز حق همه انسانها را در برخورداري از بهترین شرایط سلامت جسمی و روحی به رسمیت شناخته و براي تأمین کامل این حق، کشورها را متعهد می‌نماید تا به منظور کاهش سقط جنین، کاهش میزان مرگ و میر کودکان، بهبود شرایط رشد سالم کودکان، بهبود خدمات بهداشتی، پیشگیري، معالجه و مبارزه با بیماريها به خصوص بیماري‌هاي غیرواگیر، ایجاد شرایط مناسب براي تأمین مراکز و کمک‌هاي پزشکی براي عموم، اقدامات لازم را انجام دهند. برخورداري از این حقوق در کنوانسیون حقوق کودك نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
مصرف دخانیات و دود تحمیلی ناشی از آن با توجه به اثرات نامطلوبی که دارد، موجب تعرض به تمامی این حقوق می‌گردد. اثرات منفی ناشی از استعمال دخانیات بر سلامت مادران باردار، کودکان، نوزادان و جنین کاملاً مغایر با میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کنوانسیون حقوق کودک و مادر است.
توجه به این نکته ضروری است که حق بهداشت و سلامت فقط مربوط به دسترسی به خدمات و مراقبتهای بهداشتی نبوده، بلکه دیگر تعیین‌کننده‌های اصلی سلامت را نیز شامل می‌شود و در خصوص کنترل دخانیات، شامل حق آگاهی از مضرات دخانیات و آموزش در این زمینه می‌گردد.
همراهی با مدافعین سلامت برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
بنا بر آمار رسمی، تا پایان فروردین ماه ۱۴۰۰ تعداد۲،۲۸۶،۹۲۷ مبتلای قطعی به کووید۱۹ در کشور شناسایی شده است که از این تعداد۱،۸۱۰،۵۳۱ نفر در سایه تلاش بی وقفه مدافعین سلامت بهبودی خود را بازیافتند. این در حالی است که گسترش موج چهارم کرونا در کشور بار مضاعفی را بر مدافعین سلامت تحمیل کرده است و رفع این مشکل مشارکت همه جانبه را می‌طلبد.
مشارکت اجتماعی، همدلی و وفاق ملی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
مشارکت، فرایند تعاملی چند سویه است که مداخله و نظارت مردم و قابلیت سیاسی اجتماعی نظام را در دستیابی به توسعه همراه با عدالت اجتماعی در پی خواهد داشت. از آن جایی که مشارکت، مبتنی بر آگاهی و اراده و خواست افراد است، آگاه‌سازی افراد یکی از راههای ترغیب آنان به مشارکت است.
یکی از مواردی که نیاز به آموزش و آگاه‌سازی را در دوره همه‌گیری کرونا بیشتر می‌کند، آموزش درباره دخانیات است، چرا که نتایج تحقیقات مختلف نشان می‌دهد مصرف سیگار و قلیان یک عامل خطر برای پیشرفت بیماری کووید۱۹ است و افراد سیگاری نسبت به افرادی که هرگز سیگار مصرف نکرده‌اند شانس پیشرفت بیماری بالاتری را دارند. وقتی افراد راههای حفظ سلامتی و سبک زندگی سالم که عدم استعمال دخانیات یکی از مصادیق ان است، آموزش ببینند و خودشان را در سرنوشت سلامت جامعه سهیم بدانند مسلماً همکاری بیشتری در زمینه پیشگیری از بیماری‌ها خواهند داشت.
رسانه‌ها آموزش و فرهنگسازی برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
در این میان رسانه‌های جمعی بعنوان نیروی تاثیرگذار در فرایند آموزشی می‌توانند موجبات اصلاح در نگرش‌های عمومی، نسبت به خیلی از مسائل از جمله رفتارها، مهارت‌ها، سبک زندگی، تفریح و کار و … فراهم آورند. از این ظرفیت رسانه می‌توان در جهت ایجاد سبک زندگی سالم که عدم استعمال دخانیات یکی از مصادیق آن است بهره جست. رسانه‌ها از طریق تغییر الگوهای رفتاری، جامعه‌پذیری ارزش‌ها، جهت‌دهی به افکار عمومی و شکل‌دهی به باورها از توان مهندسی فرهنگی برخوردارند و می‌توانند با اطلاع‌رسانی مناسب در بین اجزای مختلف نظام اجتماعی به فرهنگسازی بپردازند.
پژوهش، فناوری و پشتیبانی و مانع زدایی از تولید برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
بنا بر فرمایش مقام معظم رهبری، سال ۱۴۰۰ سال “تولید، پشتیبانی و مانع‌زدایی” نامگذاری شده است. در شرایط کرونایی که جهان با آن درگیر است رفع موانع و پشتیبانی تولیدات فرهنگی از ضرورت‌های لازم می‌باشد.
تولیدات فرهنگی در رسانه‌ها مستلزم شناسایی نیاز مخاطبان است. مثلا در زمینه محتوای آموزش مضرات دخانیات، پرسشهای گوناگون مطرح می‌شود، از جمله این که رسانه‌ها با چه ابزاری می‌توانند بهترین نوع آموزش را داشته باشند. چه نوع برنامه‌هایی مورد تأیید جامعه و به خصوص نسل جوان است و… این امر نیاز به جمع‌آوری داده، تحلیل توسط پژوهشگران و ارائه نتایج به تولیدکنندگان دارد.
همچنین در سطحی وسیع‌تر تعامل دوسویه و مداوم بین پژوهشگران و سیاستگذاران عرصۀ سلامت می‌تواند منجر به طراحی سیاستهای مناسب، شناسایی حوزه‌های نیازمند اصلاح و بهبود در این عرصه و کاهش نابرابری گردد.
ارتقای نظام شبکه بهداشتی درمانی و مراقبتهای بهداشتی اولیه برای ساخت جهانی عادلانه‌تر و سالم‌تر
توزیع عادلانه خدمات بهداشتی درمانی و منابع اجتماعی اقتصادی بهداشت، بخشی از توسعه اقتصادی اجتماعی هر کشور محسوب می شود. از بین بردن نابرابری در نظام سلامت نیازمند توجه بیشتر و سرمایه‌گذاری در شبکه مراقبتهای بهداشتی اولیه است. از موارد مورد نظر در مراقبتهای بهداشتی اولیه، این است که خدمات و حجم آن متناسب با نیازهای ضروری، در دسترس، دارای کمترین هزینه و قابل اجرا باشد. جامع بودن از دیگر موارد این مراقبتهاست که تنوع خدمات در تمام سطوح پیشگیری را شامل می‌شود. آموزشِ مواردی نظیر استفاده از رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم، عدم استفاده از مواد دخانی، پایبندی به باورهای دینی و اعتقادات از مواردی است که می‌تواند در امر پیشگیری موثر باشد.
تهیه شده در:
واحد زنان جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران
