روز ۱۸ فروردین روز سلامتی «روزجهانی بهداشت» نامگذاری شده است. هر ساله روز ۱۸ فروردین
« ۷ آوریل» به عنوان روز جهانی بهداشت در کشورهای مختلف جهان گرامی داشته می شود
سلامت چه به صورت فردی چه جمعی بی تردید از مهمترین مسائل حیات انسان است. سلامت، شرطی ضروری برای ایفای نقش های اجتماعی است و همه‌ی انسانها در صورتی می‌توانند فعالیت کامل داشته باشند که هم خود را سالم احساس کنند و هم جامعه آن ها را سالم بداند.
طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، سلامت حالت رفاه و آسایش کامل روانی جسمی و اجتماعی است و فقط فقدان بیماری یا نقص عضو نیست
بهره‌مندی از بالاترین سطح استاندارد قابل دستیابی سلامت، از حقوق اساسی هر فردی است و زنان بسیاری در سراسر دنیا از این حق اساسی بشری محروم هستند.
برخـی مشـکلات سلامت زنان توسط بیولوژی فردی تعیین می شود، ولی بسیاری از مشکلات آنان ناشی از عوامل اجتمـاعی-اقتصادی است و یا به واسطه‌ی این عوامل تشدید می‌گردد.
گرچه مسائل و مشکلات بهداشـتی در هـر دو جـنس دارای اهمیت می باشد لیکن توجه به سلامت زنان از اهمیت بیشتری برخوردار است، بنابر اهمیت جایگاه زنان در جامعه و نقش آنان در توسعه‌ی همه جانبه‌ی کشور، اطلاع از وضعیت سلامت و بهداشت زنان و شناخت عوامل موثر بر آن می‌تواند مبنای برنامه‌ریزی‌ها و سیاستگذاری‌های مناسب در جهت اصلاح وضعیت و پیشرفت زنان قرار گیرد.
محققین معتقدند اطلاعات کامل و روزآمدی که از طریق کادر درمان در اختیار زنان باردار مصرف کننده سیگار قرار می گیرد می تواند موجب افزایش سواد سلامت شده و آن ها را در اتخاذ تصمیمات بهتر در راستای فرایند ترک دخانیات کمک کند.
طبق تحقیقی با عنوان« بررسی سواد سلامت زنان باردار در رابطه با تاثیر دود دخانیات بر جنین » که در مرکز تحقیقات و کنترل دخانیات در واحد زنان جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران انجام شد؛ نشان داده شد که:
- هر زمان سواد سلامت مرتبط با جنین بالا برود در معرض دود دخانیات قرار گرفتن جنین کاهش می‌یابد
- در کل ارتقای سواد سلامت در زمینه‌های مختلف از میزان در معرض دود دخانیات قرار گرفتن جلوگیری می‌کند.
در سال ۱۹۸۴ میلادی در نیویورک اولین اساسنامه کنفرانس بین المللی بهداشت از سوی سازمان بهداشت جهانی تدوین گردید. همچنین در ژوئن همان سال اولین مجمع عمومی سازمان بهداشت جهانی در ژنو با حضور نمایندگان بیش از شصت و یک کشور جهان تشکیل شد. از آن زمان به بعد هرساله هفتم آوریل به عنوان روز جهانی بهداشت در کشورهای مختلف گرامی داشته می شود.
در جمهوری اسلامی ایران فصل بیست و پنجم قانون برنامه‌ی سوم توسعه‌ی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور به بهداشت و درمان اختصاص داده شده است.
طبق ماده ۱۹۴ قانون جمهوری اسلامی، کلیه مراکز تولید و توزیع مواد خوراکی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی و همچنین مراکزی کـه در زمینه‌های فوق، خدماتی را ارائه می کنند موظفند ضمن رعایت ضوابط بهداشتی کـه از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش دکتری و دستگاه های ذیربط اعلام می گردد نسبت بـه اخذ تأییدیه‌ی ادواری از افراد حقیقی و یا حقوقی «دولتی و یا غیر دولتی» کـه صلاحیت آنها حسب مورد از طرف دستگاه های سابق‌الذکر برای مدت معین تأیید شده اسـت اقدام کنند.
آیا به مسئله مواد دخانی که بسیار خطرآفرین می باشد اشاره‌ای شده است؟
دخانیات به عنوان بزرگترین عامل مرگ و میر و قابل پیشگیری می باشد و سالانه تعداد زیادی به دلیل مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.
دخانیات فقط منحصر به سیگار نیست، بلکه هر ماده و یا فرآورده‌ای که تمام یا بخشی از ماده خام تشکیل دهنده آن، گیاه توتون و یا تنباکوی یا مشتقات آن باشد جزو دخانیات محسوب شده و همان خطرات مصرف سیگار را به دنبال دارد.ر
برخی از مضرترین مواد سمی موجود در مواد دخانی از جمله سیگار و قلیان عبارتند از:
- نیکوتین: نیکوتین سمی شدیدا کشنده و همان ماده اعتیادآور دخانیات است. این ماده سبب انقباض عروق داخلی بینی و فلج شدن حرکات مژک های داخل مخاط بینی شده و در تشدید سینوزیت و التهاب نواحی گوش و حلق و بینی سهم بسزایی دارد. همچنین باعث افزایش بروز سکته قلبی و افزایش قند خون می‌شود.
- قطران: ذرات ریز موجود در سیگار در ریه ها جمع می شوند و پوسته ضخیم قهوه ای رنگی را تشکیل می دهد که قطران نامیده می شود و حاوی عوامل سرطان زا است.
- فلزات سنگین: کادمیوم، سرب، آرسنیک،…
- مونوکسید کربن
در پیشگیری هر گونه اقدام بسیار آسان تر، حتی بی هزینه تر و اطمینان بخش تر است در حالی که درمان، مشکل تر و پرهزینه تر است و با درد و رنج نیز همراه است. ازجمله عدم مصرف دخانیات که یک نوع پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها است.
سلامت مفهومی چندوجهی است و در عین حال یکپارچه که وجوه مختلف آن کاملا بر هم تاثیر می گذارد و در تعامل با یکدیگر سلامت فرد را تضمین می کنند (ازجمله سلامت جسمانی، روانی، اجتماعی، معنوی).
سلامت افراد در طول زندگی همواره در معرض عوامل مختلفی قرار می گیرد. گاهی این عوامل باعث تقویت سلامت فرد می شودو گاهی سلامت او را تهدید می کند.
به طور کلی چهار عامل سبک زندگی، وراثت و ژنتیک، عوامل محیطی و دسترسی به خدمات بهداشتی- درمانی عوامل موثر بر سلامت هستند.
منابع:
- سلامت زنان از منظر مجلات بهداشت و سلامت در ایران (تحلیل محتوای مجلات منتخب علمی-پژوهشی بهداشت و سلامت)، بتول احمدی، مجله پژوهش زنان، دوره ششم، شماره ۲
- تاثیر مداخله ی آموزشی مبتنی بر تجویز اطلاعات سلامت بر توان خودمراقبتی زنان باردار مصرف کننده سیگار، معصومه لطیفی، مجله پرستاری و مامایی، دوره هجدهم، شماره هفتم
- ارتباط مصرف سیگار با سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران، رقیه صمیمی، مجله ی پزشکی هرمزگان، سال یازدهم، شماره چهارم
تهیه و تنظیم:
واحد زنان جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران
