واکاوی عوامل گرایش برخی زنان به مصرف دخانیات
در گفتگوی مدیر واحد زنان جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران با ایرنا مطرح شد:
مصرف دخانیات سالیانه موجب مرگ بیش از هشت میلیون نفر در جهان می‌شود؛ هفت میلیون نفر به دلیل مصرف مستقیم و ۱.۲ میلیون نفر نیز به جهت مواجهه با دود دست‌دوم این ماده جان می‌بازند.
به گزارش روابط عمومی «جمعیت»،در ایران نیز سالانه بیش از ۶۰ هزار نفربر اثر مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند؛ به گفته دبیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات کشور اگر روند افزایش مصرف سیگار در کشور کنترل نشود، میزان مرگ‌ومیر ناشی از این مواد در ایران، در ۱۰ سال آینده به ۲۰۰ هزار نفر در سال خواهد رسید.
آسیبی که بنا بر مشاهدات میدانی در سال‌های اخیر در جامعه زنان هم افزایش‌یافته است؛ یک گزارش از سازمان بهداشت جهانی حاکی است از بیش از ۵ میلیون نفری که سالانه جان خود را در اثر استعمال سیگار از دست می‌دهند، ۱.۵ میلیون نفر زن هستند.
طبق گزارش اطلس جهانی دخانیات نیز فقط در سال ۲۰۲۰ عامل مرگ بیش از ۸ میلیون نفر انسان، دخانیات بوده است که از این تعداد هم بیش از ۱.۵ میلیون نفر زن بوده‌اند.
آسیبی که به عوامل خانوادگی، روانی، اجتماعی و محیطی متعددی همچون اضطراب و افسردگی، اختلالات روانی، پر کردن اوقات فراغت، خودنمایی، جلب‌توجه و کمبود اعتماد و عزت‌نفس مرتبط و به‌منظور پیشگیری و کاهش نیازمند آموزش است.
مدیر واحد زنان و جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران در گفت‌وگو با ایرنا در مورد علل گرایش زنان به مصرف دخانیات و چگونگی کاهش و رفع این آسیب اظهار داشت: مؤلفه سلامت (با تمامی جوانب) از حقوق اولیه انسانی است و امروزه سلامت انسان و محیط‌زیست با یک چالش اساسی تحت عنوان مصرف دخانیات مواجه شده است. علم پزشکی نیز رابطه مصرف دخانیات با طیف وسیعی از بیماری‌ها را ثابت کرده و این مساله یک تلاش همه‌جانبه برای مبارزه با دخانیات را می‌طلبد.
«زهرا صدر» افزود: مطابق با تحقیقات نیز کاهش سن مصرف دخانیات و رشد صعودی مصرف این مواد به‌ویژه قلیان در زنان نسبت به مردان در دهه‌های اخیر قابل‌توجه است.
وی گفت: سلامت زنان به‌ویژه دختران جوان نیز در این رابطه به‌عنوان مادران آینده و نقش مؤثر این قشر در سلامت روانی و جسمانی فرزندان و درنهایت سلامت جامعه نیز انکارناپذیر بوده و بی‌توجهی به این مساله آسیب‌های جبران‌ناپذیری را برای جامعه زنان و کشور به دنبال خواهد داشت.
صدر یادآور شد: مضرات این ماده بین مردان وزنان متفاوت نیست؛ اما زنان علاوه بر خطرهای عمومی ناشی از مصرف دخانیات در معرض خطر عوامل خاص جنسیتی ازنظر فیزیولوژی نیز قرار دارند.
وی همچنین درباره میزان مصرف این ماده دخانی اظهار داشت: در سال ۹۵ در ایران شیوع مصرف دخانیات در مردان ۲۵.۱۶ و در زنان برابر با ۴.۱ درصد برآورد شده بود. همچنین مصرف سیگار دختران نوجوان از حدود یک درصد به ۲.۱ درصد افزایش یافت و در پسران از ۵.۱ درصد به ۴.۸ درصد رسید.
دخانیات در هر ۵ ثانیه جان یک نفر را می‌گیرد
وی تصریح کرد: دخانیات بزرگ‌ترین عامل مرگ قابل‌پیشگیری در جهان است و زنان بزرگ‌ترین قربانیان این صنعت پرسود هستند؛ طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت هم دخانیات در سال ۲۰۱۹ در هر ۵ ثانیه جان یک نفر را می‌گیرد. این ماده زیان‌بار همچنین عامل مرگ بیش از ۸ میلیون نفر بوده است که از این تعداد ۷ میلیون در اثر مصرف مستقیم دخانیات جان‌باخته و یک‌میلیون زن نیز در اثر دود تحمیلی ناشی از دخانیات جان می‌بازند.
به گفته صدر، مصرف روزانه قلیان هم از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰، ۲۸ درصد افزایش‌یافته است.
علل گرایش به مصرف دخانیات
مدیر واحد زنان و جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران در ادامه در خصوص علل گرایش به سیگار نیز عنوان کرد: علل گرایش به این ماده دخانی در ۴ دسته طبقه‌بندی می‌شود؛ نخست عوامل اجتماعی نظیر زندگی در محیط‌های آلوده به سیگار همچون محیط کار، عدم آگاهی و فقدان آموزش در خصوص مضرات مصرف مواد دخانی، سهولت دسترسی و قیمت ارزان سیگار، معاشرت با اشخاص سیگاری به‌ویژه دوستان، الگوبرداری، فشارهای اجتماعی و تبلیغات مثبت.
وی افزود: دوم عوامل خانوادگی؛ ساختار خانواده از منظر روحی و روانی، موقعیت اقتصادی و اجتماعی، مراقبت‌های روحی و عاطفی در گرایش فرزندان به مواد دخانی به‌ویژه سیگار مؤثر است. همچنین سابقه مصرف والدین، طلاق و جدایی و ناسازگاری پدر و مادر، نوع مدیریت خانواده و فرزند پروری و پایبندی خانواده به اصول و مبانی اخلاقی و ارزشی نیز در این رابطه می‌تواند تأثیرگذار باشد.
به گفته وی، والدین منطقی(مقتدر، مستحکم، موفق، سالم و دموکرات)عمدتاً کودکان و نوجوانان را در این زمینه بهتر مدیریت می‌کنند.
صدر همچنین با اشاره به عوامل فردی و روان‌شناختی به‌عنوان سومین مؤلفه مؤثر در مصرف دخانیات ادامه داد: عدم آگاهی به مهارت‌های زندگی همچون مهارت «نه گفتن» کمبودهای شخصیتی، خودنمایی، جلب‌توجه، تظاهر به بلوغ زودرس، رفع استرس افسردگی و نیز خشونت و پرخاشگری، لذت‌جویی و ناتوانی در مواجهه با بحران به عوامل روانی این آسیب اشاره می‌کند.
این مسئول افزود: عوامل زیستی یکی دیگر از علل گرایش به مصرف سیگار است؛ مصرف کوتاه‌مدت نیکوتین شخص را به یک آرامش مقطعی می‌رساند؛ به‌تدریج اما باگذشت زمان، گیرنده‌ها به حالت منفعل و حساسیت‌زدا تبدیل‌شده و برای کسب احساس خوشایند اولیه نیاز به مصرف بیشتر می‌یابند. بنابراین شخص مصرف‌کننده (که به مدت طولانی در معرض نیکوتین قرار می‌گیرد) معتاد به سیگار خواهد شد که احتمال مصرف سیگار این جمعیت در دوران نوجوانی و جوانی را هم افزایش خواهد داد.
مدیر واحد زنان و جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران تأکید کرد: دخانیات همچنین عامل اصلی ۵۲ بیماری، ۲۴ نوع سرطان و ۱۲ درصد از بیماری‌های غیر واگیر همچون بیماری‌های قلبی – عروقی، ریوی، سکته قلبی و مغزی، دیابت و سرطان است.
لینک خبر:
