به گزارش روابط عمومی «جمعیت »، روزنامه اطلاعات در قسمت گزارش روز سه شنبه ۷تیرماه سال جاری در گفتگو با دکتر علی بهرام‌نژاد، مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان به تاثیرات ناشی از دود سیگار افراد سیگاری برای اطرافیان آن ها پرداخته است که در ادامه به آن اشاره می شود.
در گذشته مردان سیگاری از سوی بانوی خانه به مهتابی یا تراس تبعید می‌شدند اما اکنون سیگارکشیدن روی ایوان نیز گام‌آرام برای مردان تنگ‌تر می‌شود؛ بگذریم که اینک شمار خانم‌های سیگاری فزون‌رونده شده است.
قدغن‌شدن سیگار در تراس‌های آپارتمان‌ها از سوی دولت روسیه، موجب ناخوشنودی سیگاری‌ها در این کشور شده است. این قدغن‌شدن بخشی از قانون جدید برای پیشگیری از آتش‌سوزی است؛ این قانون نو، آتش‌بازی در تراس آپارتمان‌ها، خوابگاه‌ها و هتل‌ها را نیز غیرقانونی دانسته است. دولتمردان می‌گویند استفاده از کبریت و کشیدن سیگار، هردو در شمار آتش‌بازی قرار دارد؛ در همین راستا آپارتمان‌نشین‌ها از باربی‌کیو یا آتش‌دان و موم‌سوز نیز نباید استفاده کنند. بر این پایه، قانون‌شکنی در این مورد می‌تواند به بهای جریمه تمام شود. انداختن سیگار نیم‌سوز که سبب آتش‌سوزی شود، می‌تواند اتهامات کیفری نیز در پی داشته‌باشد.
مردم بسیاری از شهرهای روسیه در کاشانه‌های چندین اشکوبه می‌زیند و تراس، تنها جا برای دودکردن یک نخ سیگار در خانه بوده است. کمتر کسی تنبلی‌اش نمی‌آید که کفش‌وکلاه کند و برای آناتی به هوای سیگار با آسانسور به کوچه و به هوای آزاد برود؛ برخی از اهل سیگار فلسفه وجودی تراس را در سیگارکشیدن می‌دانند و به قانون معترض‌اند.
**بیماری بیشتر برای دور-و-بریها
دکتر علی بهرام‌نژاد، مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم‌پزشکی کرمان در گفت‌وشنود با روزنامه اطلاعات در این مورد که دود سیگار برای اطرافیان نیز تاثیر دارد یا نه می‌گوید: سیگار یک‌سری عوارض اولیه جسمانی دارد که برای فرد مصرف‌کننده اتفاق می‌افتد. استفاده‌کنندگان دست دوم، اطرافیان فرد سیگاری هستند و عوارض بر این افراد، حتی بیشتر از کسانی است که به‌طور مستقیم مصرف می‌کنند.
«استفاده‌کننده دست سوم هم داریم که مربوط به آلودگی اشیاست. مثلا کسی که در خانه سیگار مصرف می‌کند، به این واسطه، آلودگی بر روی مبلمان، پرده و لباس و سایر اشیا قرار می‌گیرد. وقتی کسی به این لوازم و اشیا دست می‌زند، آلوده شده و عوارضی را خواهد داشت. یا کسی که در خودرو سیگار می‌کشد، بخشی از مواد مضرِ دود سیگار، مثلا روی صندلی و سقف خودرو قرار می‌گیرد و وقتی فرد دیگری با آن در تماس قرار می‌گیرد، این آلودگی می‌تواند عوارضی ایجاد کند.
عوارض سیگار بر استفاده‌کنندگان دست دوم و سوم اگر بیشتر از دست اول نباشد کمتر نیست و حتی برخی بر این باورند که در پاره‌ای موارد، عوارض فرد سیگاری بر مصرف‌کنندگان دست دوم بیشتر از دست اول است.»
-آقای دکتر، سیگار برای مصرف‌کنندگان دست دوم چه نوع عوارض جسمانی دارد؟
«سیگار بر همه اندام‌های بدن فرد مصرف‌کننده از جمله عروق و پوست و دندان‌ها تاثیر دارد و باعث انواع سرطان‌ها از جمله سرطان ریه نیز می‌شود. همین عوارض برای مصرف‌کنندگان دست دوم هم وجود دارد و کمتر از خود فرد سیگاری نیست.»
– آقای دکتر، اما کسی که سیگار می‌کشد، بخش کمی از دود را بیرون می‌فرستد، چه‌طور این دود می‌تواند تا این حد برای اطرافیان مضر باشد؟
علی بهرام‌نژاد:«وقتی فرد مستقیم مصرف می‌کند، به جز دود سیگار، آلودگی‌ای وارد بدن او نمی‌شود اما وقتی این دود را در هوا منتشر می‌کند، با دیگر آلودگی‌ها ترکیب شده و مواد مضر بیشتری تولید و وارد بدن اطرافیان می‌شود و چون اطرافیان به ویژه افراد خانواده در طولانی‌مدت در معرض دود هستند، تاثیر بیشتری می‌گیرند.
ناگفته نماند که سیگار، عوارض روانشناختی دست دوم نیز دارد که بسیار مهم است؛ به این معنا که وقتی مثلا پدر خانواده سیگار مصرف می‌کند، این رفتار به الگویی برای فرزندان تبدیل می‌شود و در واقع، یادگیری اجتماعی اتفاق می‌افتد؛ بنابراین، سیگار کشیدن، علاوه بر عارضه جسمی، عارضه روانی نیز به دنبال دارد.»
– آقای دکتر بهرام‌نژاد، تاثیر سیگار بر مصرف‌کنندگان دست دوم بر اساس جنسیت، تفاوتی دارد؟
«بر روی کودکان که بدن ضعیف‌تری دارند تاثیر بیشتری دارد و درباره زنان مشکلاتی ایجاد می‌کند که حادتر است؛ مثلا روی بار وری زنان تاثیر می‌گذارد یا اگر مادر باردار باشد، بر روی جنین نیز می‌تواند تاثیر منفی بیشتری بگذارد.»
**کوشش جهانیِ پادسیگار
کامیار گلکار جفردوی-پژوهشگر اعتیاد در گفت‌وشنود با روزنامه اطلاعات در این مورد می‌گوید:«در این که سیگاری، دود خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارد شکی نیست. در خانواده خود من از دود سیگار شوهر خواهرم، خواهرزاده‌ام سرطان گرفت و مرد و شوهرخواهرم هنوز زنده است.
از آن‌جایی که این پیامد برای دورـ وـ بریها غیرمستقیم است و سندیت آشکار ندارد و بسیاری آن را باور ندارند، نمی‌توان نمونه‌های بیشتری آورد.
هنگامی که جایی سخنرانی دارم و نمونه می‌‌آورم، برخی میان سخنرانی پا می‌شوند و می‌گویند گنه کرد در بلخ آهنگری، به شوشتر زدند گردن مسگری؛ یا می‌گویند اگر سیگار بد است چرا دولت تولیدش می‌کند و حتی با سلفون نو، سیگار قاچاق توقیفی را به مردم می‌فروشد؟
شوربختی این‌ست که سیگارکشیدن اپیدمی و پاندومی شده و مبتلابه مردوزن و نوجوان و دختروپسر؛ و برای همین هواداران بزرگ، جبهه‌گیری در برابرش و روشنگری درباره آن بسیار سخت شده است.
به گزارش سازمان بهداشت جهانی، میلیون‌ها سیگاری در جهان وجود دارد به میلیون‌ها مردم غیرسیگاری آسیب جبران‌ناپذیر می‌زنند، آنان نزدیک دود سیگاری‌ها و استفاده کنندگان از پیپ قرارگرفته و ناخواسته دود به شش می‌فرستند و بسیاری از آنان دچار بیماری‌های گوناگون می‌شوند که عمرشان را کوتاه می‌کند.
در جهان در روز جهانی بدون دخانیات، به آسیب‌های دخانیات بر افرادی پرداخته می‌شود که ناخواسته در آستانه دود دخانیات قرار می‌گیرند. سیگاری‌ها، بیشتر مواد سمی دخانیات را با دود بیرون می‌دهند و افرادی که ناخواسته نزدیک‌اند و در یک اتاق، آن را تنفس می‌کنند.
سازمان بهداشت جهانی پافشاری دارد که تمام گونه‌های دخانیات زیانبار است و هیچ ریسکی برای نزدیک‌شدن به دود دخانیات پذیرفتنی نیست.مدیر فنی دفتر کنترل دخانیات سازمان بهداشت جهانی بخش یورو می‌گوید: دود دخانیاتی که دیگران ناخواسته به آن نزدیک‌اند دارای بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی گوناگون است که هفتادتایش چنگار‌زایند. قرار گرفتن در مسیر دود سیگار دیگران سبب ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش بیماری سرطان شش می‌شود.
دود دخانیات سبب از دگردیسی کارکرد قلب نیز می‌شود. نزدیک‌شدن به دود دخانیات حتی به اندازه یک ساعت به جداره داخلی رگ‌های قلب آسیب می‌زند و سبب افزایش سکته قلبی می‌شود. نفس‌کشدن دود سیگار به گونه غیر‌فعال، دارای ده‌ها ماده شیمیایی است که می‌تواند چنگار ایجاد کند.
**مرگ کودکان
به گفته گلکار، سازمان بهداشت جهانی برآورد می‌کند هرسال هزاران کودک به سبب قرارگرفتن در مسیر دود دخانیات می‌میرند. کودکانی که نزدیک دود دخانیات هستند به عفونت گوناگون گوش دچار می‌شوند که ممکن است منجر به کم‌شنوایی و ناشنوایی شود.
به گفته پژوهشگری، احتمال بیماری‌های عفونی دستگاه تنفسی در کودکان نزدیک به دود دخانیات، ۵۰ تا ۱۰۰ درصد بیشتر است، احتمال بروز آسم و تنگی‌نفس و مرگ ناگهانی نوزادان نیز بیشتر می‌شود. هشدار را جدی بگیرید، قرارگرفتن در برابر دود دخانیات بزرگسالان می‌تواند برای کودکان مرگ‌آفرین باشد.
سازمان بهداشت جهانی خواهان قدغن‌شدن هرگونه دود است. بهترین راه برای ره‌بانی از تندرستی غیر‌سیگاری‌ها، قرارگرفتن در محیط عاری از دخانیات است. اجازه ندهید کسی در کنار شما و فرزندان‌تان سیگار بکشد، هوای پاک از حقوق اولیه انسان‌هاست.
با این‌همه، محدودکردن استفاده از دخانیات کار آسانی نیست. یک پژوهش نشان می‌دهد این صنعت در سال ۲۰۲۱ ارزشی نزدیک به۸۵۰ میلیارد دلار داشته است؛ دو برابر تولید ناخالص ملی نیجریه، پر‌جمعیت‌ترین کشور افریقا که با برآورد بانک جهانی در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۴۳۰ میلیارد دلار بوده است.
با افزایش شمار سیگاری‌ها در کشورهای رو به پیشرفت آسیا و افریقا درخواست برای دخانیات رو به فزونی‌ست.
شرکت‌های بزرگ دخانیات با فراسرمایه خود برای ره‌بانی از سودشان در برابر هرگونه محدودیت می‌ایستند و در موردهایی موفق شده و قدغن‌شدن دخانیات را به آینده موکول می‌کنند.
گلکار می‌گوید: گروهی از نمایندگان مجلس قرقیزستان در سال ۲۰۱۸ کوشیدند برای برنهادن یا تصویب قدغنبودن دخانیات در مکان‌های همگانی گامی بردارند. یکی از این نمایندگان می‌گوید دخانیات در کشور مسبب ۶ هزار مرگ در سال است و قدغنبودن آن در مکان‌های همگانی دست‌کم جان ده درصد را رهایی خواهد بخشید. اما به سبب وابستگی برخی از نمایندگان مجلس به صنعت دخانیات، این طرح به کمیسیون ویژه فرستاده شد تا بایگانی شود؛ و جای شگفتی این‌که وزارت اقتصاد نیز نگرانی خود را بابت کاهش درآمد مالیاتی ابراز کرده است. حتی در شبکه‌های اجتماعی نیز با نمایندگان و خانواده آنان برخورد‌های ناخوشایندی رخ داد.
اما نمایندگان مخالف از پای ننشستند تا در سال ۲۰۲۱ قانون قدغنبودن استفاده از دخانیات در مکان‌های همگانی را از رای نمایندگان گذراندند و به اجرا درآوردند. نمایندگان مخالف کوشش کردند کمپین آگاهی‌‌رسانی نیز به راه اندازند و پشتیبانی گروه‌های گوناگون جامعه را برانگیزند.
یک نگره‌سنجی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که استفاده از دخانیات در میان مردان رو به کاهش اما در میان زنان رو به افزایش نهاده است. اینک این نمایندگیان با این باور که بسیاری از زنان، سیگاری‌بودن خود را پنهان می‌کنند، می‌کوشند جلوی اعتیاد زنان جوان را به دخانیات بگیرند.
گلکار به سخنانش می‌افزاید: کوشش‌های جهانی برای کاهش مرگ برآمده از دخانیات از سال ۲۰۰۵ در چارچوب پیمان‌نامه سازمان ملل برای مهار دخانیات آغاز شد که تاکنون ۱۸۲ کشور بر پای آن دستینه نهاده‌اند.
کوشندگان مهار دخانیات بر این باورند که کشور‌ها باید ورای استفاده از دخانیات در مکان‌های همگان پیش بروند و پیشنهاد‌های دیگر این کنوانسیون را نیز به اجرا بگذارند زیرا قدغنبودن کامل دخانیات یعنی کرنش به حق برخورداری از هوای پاک کودکان.
برای رسیدن به دیگر هدف‌ها از شمار کاهش میزان مرگ‌ومیر، این سیاست باید همه‌گیر و یکجا و همراه با دیگر سیاست‌های مهار دخانیات اجرا شود؛ یعنی بستن مالیات سنگین بر دخانیات، درج هشدار‌های تصویری بر بسته‌های مواد دخانی و بستن راه تبلیغات بر تمامی فرآورده‌های آن و آگاه‌سازی جامعه از این ماده کشنده.
با این که شمار سیگاری‌ها در کل دنیا گام‌آرام رو به کاهش است امان هنوز ۳ر۱ میلیارد تن اهل سیگارند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید ده درصد این سیگارها از تجارت غیرقانونی و امکان گریز از همه سامانه‌های مالیاتی برخوردارند. از کشورهای جهان خواسته می‌شود رفتار هشیارانه داشته باشند و از شمای دخانیات و فرآورده‌ها در اپلیکیشن‌ها و بازی‌های کودکان جلوگیری کنند.
این درست نیست صنعتی، فرآورده‌‌هایی را بفروشد که نیمی از مشتریان زیر سن قانونی را به کشتن می‌دهد و سبب مرگ شمار زیادی از کسانی‌ست که غیرمستقیم به آن نزدیک‌اند و دودش را نفس می‌کشند. صنعت دخانیات باید تاوان آسیب‌هایی را که ایجاد کرده بپردازد.
**نمونه‌های زنده دچار چنگار
گلکار از دو زن دچار چنگار سخن می‌گوید:«یک نمونه آشکار در این مورد وجود دارد که می‌توان در باره‌اش بیشتر اندیشید و آسان‌تر از سیگار دل کند. یک زن هندی به نام نالینی می‌گوید به سبب قرارگرفتن غیر‌فعال در برابر دود سیگار به چنگار دچار آمده است.»
نالینی خود در زندگیش سیگار نکشیده اما چون در تمام دوران زندگی مشترک، نزدیک دود سمی سیگارت شوهر قرار داشت، سخت بیمار شده است. به گزارش سازمان بهداشت جهانی ۱.۲ میلیون تن، هرسال به سبب تنفس دود دیگران جان خود را از کف می‌دهند.
نالینی می‌گوید دیگر از بینی نمی‌تواند نفس بکشد و اکنون از سوراخی در گردن تنفس دارد. نالینی سیگاری نیست اما در ۳۳ سال زندگی مشترک، نزدیک دود سیگار شوهرش بوده است. او در سال ۲۰۱۰، پنج سال پس از مرگ همسر، دچار چنگار شده است. یکی دیگر از مبتلایان به چنگار، زنی ۵۳ ساله است، وی می‌گوید: سرکلاس درس سخنان جذاب و شیرین برای کودکان تعریف می‌کرد و سپس کم‌کم متوجه شد صدایش خش‌دار شده است. در مدت کوتاهی، دیگر نتوانست راحت گپ بزند چون نفسش می‌گرفت. پزشکان درد وی را چنگار دستگاه تنفسی تشخیص داده‌اند. پزشکان تار‌های صوتی و غده تیروئید او را با جراحی برداشته‌اند. وی دیگر نمی‌تواند حرف بزند. وضع‌اش ناامید‌کننده بود؛ سپس تیم پزشکی گفت صدایش را برای همیشه از دست داده است.
**زاغی‌ها در جنبش سیگارزدایی
شاید در آینده نزدیک، کشیدن سیگار برای زاغی‌ها نیز غدغن شود چون آن‌ها سیگار نیم‌سوز را بر می‌دارند و به جای خلوت می‌روند و تهسیگار را زمین گذاشته و برای کشتن شپش، بال‌ها را گشوده و خود را دود می‌دهند.
سرب تهسیگار، آلوده‌کننده خاک آب و طبیعت است؛ اینک هر سال تریلیون‌ها تهسیگار روانه دلو‌های زباله شهرها می‌شود.
یک تیم مهندسی با آموزش کلاغ‌ها برای کمک به گردآوری ته‌سیگارهای آلوده است تا آن‌ها را از پیاده‌رو و گوشه خیابان و بوستان‌ها برداشته و در مخزن‌های ویژه بیندازند. این دستگاه‌ها آنچه را که کلاغ‌ها به درون مخزن می‌اندازند، اسکن کرده و اگر تهسیگار بود، به کلاغ پاداش غذایی می‌دهد. تنها دود سیگار ویرانگر نیست بلکه ته‌سیگارها نیز دارای ماده غیرقابل تجزیه است.
آن‌ها از خیابان‌ها وارد جوی آب‌شده و از روان‌آب‌های شهری رهسپار رودخانه‌ها و تالاب‌ها و دریاها و اقیانوس‌ها و بخشی سر از کرانه‌ها در می‌آورند. ته‌سیگارها برای جانوران دریایی سمی‌اند و گاه کودکان هنگام شنا در کرانه دریا آن‌ها را فرو می‌دهند.
منبع :
