کنترل دخانیات برای بهبود سلامت و رشد کودکان

خلاصه‌ای جدید از آسیب‌های مخرب مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض دود دست دوم دخانیات در طول بارداری و در کل دوران کودکی – گزارش‌ها خواستار سیاست‌های پیشگیرانه است.

گزارش جدید سازمان جهانی بهداشت با عنوان «کنترل دخانیات برای بهبود سلامت و رشد کودکان»، خواستار افزایش آگاهی در بین پزشکان و سیاست‌گذاران در مورد اهمیت اقدامات سخت‌گیرانه کنترل دخانیات است، ازجمله این خواسته‌ها می‌توان به ممنوعیت تبلیغات دخانیات، ایجاد محیط‌های صددرصدی بدون دخانیات و افزایش مالیات دخانیات، برای محافظت از سلامت و رشد کودکان اشاره کرد.

تحقیقات نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض دود دخانیات در دوران کودکی و نوجوانی تأثیرات مخربی دارد که از دوران جنینی آغاز می‌گردد.

قرار گرفتن جنین در معرض دود دخانیات مادر یا دود دست دوم (دود ناشی از سیگار کشیدن دیگران)، با نقایص مادرزادی، تولد نوزاد مرده، زایمان زودرس و مرگ نوزادان مرتبط است. سیگار کشیدن مادران در دوران بارداری با دو برابر شدن خطر مرگ ناگهانی نوزاد و نقایص مادرزادی ارتباط دارد، همچنین قرار گرفتن در معرض دود دست دوم در دوران بارداری، با ۲۳٪ افزایش خطر تولد نوزاد مرده و ۱۳٪ افزایش خطر بدشکلی مادرزادی مرتبط است.

دود دست دوم سالانه حدود ۲/۱ میلیون نفر را به کام مرگ می‌کشاند و ۶۵۰۰۰ مورد از این مرگ‌های زودرس که قابل‌پیشگیری هستند در کودکان و نوجوانان زیر ۱۵ سال اتفاق می‌افتد، پژوهش‌ها حاکی از این است که کودکانی که والدین سیگاری دارند، تقریباً ۷۰ درصد بیشتر احتمال دارد که تا ۱۵ سالگی سیگار کشیدن را تجربه کنند.

 طبق گفته دکتر برنادت دیلمانس رئیس واحد بهداشت و توسعه کودکان در سازمان جهانی بهداشت، «قرار گرفتن در معرض دود دست دوم بر بقا، سلامتی و رشد کودکان قبل و بعد از تولد تأثیر می‌گذارد». دیلمانس همچنین اضافه می‌کند «هیچ سطح مطمئنی از قرار گرفتن در معرض دود دخانیات وجود ندارد و این موضوع به‌طور جدی به سلامت کودک آسیب می‌رساند و ممکن است بعداً زمینه گرایش کودک به مصرف دخانیات را فراهم کند که خطر جدی آسیب‌های سلامت جسمی و روانی در طول زندگی را افزایش خواهد داد»

قرار گرفتن در معرض دود سیگار در دوران بارداری به ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط بیشتر اتفاق می‌افتد؛ در این کشورها هرچند تعداد کمی از زنان سیگار می‌کشند اما بسیاری از مردان استعمال دخانیات دارند.

علاوه بر این استفاده از محصولات دخانی بدون دود (تنباکوهای جویدنی و …) در دوران بارداری، خطر تولد نوزاد مرده، زایمان زودرس یا داشتن کودک با وزن کم را افزایش می‌دهد.

کودکانی که با افراد سیگاری زندگی می‌کنند در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری ریوی، برونشیت، ذات‌الریه و سایر عفونت‌های تنفسی و درنتیجه مرگ زودرس قرار دارند. هم‌چنین احتمال ابتلای آنها به آسم، بیماری گوش میانی و بستری شدن در بیمارستان وجود دارد، همچنین خطر بیشتر مرگ تا قبل از تولد ۵ سالگی این نوزادان را تهدید می‌کند.

در این گزارش آمده است: کودکانی که در اوایل زندگی در معرض دود دخانیات قرار دارند بیشتر اوقات دچار مشکلات رفتاری می‌شوند و در مدرسه عملکرد ضعیف‌تری نسبت به سایرین دارند. همچنین كودكانی كه سیگار كشیدن را تجربه می‌كنند به‌احتمال‌زیاد در بزرگ‌سالی سیگاری می‌شوند و در معرض خطر مرگ زودرس و بیماری‌های بعدی در زندگی قرار می‌گیرند.

دسترسی به یک نسل بدون دخانیات

در معرض دخانیات بودن برای کودکان یک مسئله حقوقی است و کنترل دخانیات یک مداخله مقرون به‌صرفه برای سلامت کودک است. ۶۲ کشور در سطح جهان سیاست‌های جامع عاری از دخانیات را پذیرفته‌اند و شانس داشتن آینده‌ای سالم برای فرزندان خود را بهبود می‌بخشند. طبق گفته دکتر وینایاک ام پراساد رئیس واحد ابتکار عاری از دخانیات در بخش ارتقا سلامت سازمان جهانی بهداشت، «ایجاد سیاست‌های همه‌جانبه عاری از دخانیات، منتج به منافع بیشتری می‌شود، به ویژه زمانی که این سیاست‌ها به‌طور مناسب، بدون استثنا اجرا می‌شوند». طبق گفته او این سیاست‌ها همراه با اجرای سریع سایر اقدامات اساسی برای كاهش مصرف دخانیات، تحت كنوانسیون چارچوب سازمان جهانی بهداشت، كلید دستیابی به اهداف توسعه پایدار است.

اکنون جوامع به‌طور فزاینده‌ای خواستار ممنوعیت دخانیات در فضاهای عمومی مانند؛ محوطه مدرسه، زمین‌های بازی فضای غذاخوری باز، پارک‌ها، سواحل و هم‌چنین در مکان‌های سرپوشیده خصوصی مانند فضاهای مشترک، در ساختمان‌ها و آپارتمان‌های مستغلاتی و حتی اتومبیل‌ها، به منظور محافظت از مردم به ویژه زنان باردار و کودکان در برابر مواجهه با دود دست دوم هستند.

تهیه و ترجمه: مرکز تحقیقات کنترل دخانیات جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران